در این روزها که شرارت‌های ویروس کرونا این چنین کسب‌وکارها را تحت تاثیر خود قرار داده است، تعداد بسیاری از مردم عزیزمان علاقه‌مند به سرمایه گذاری در بازار بورس شده‌اند. از این رو تصمیم گرفتیم تا در مقالاتی جامع و کامل راهنمای خوبی برای ورود شما عزیزان به این دنیای جدید و پیچیده باشیم. سوال “برای ورود به بورس از کجا شروع کنیم؟” را به طور ریشه‌ای پاسخ خواهیم داد.
۱- بازار به چه معناست؟
در علم اقتصاد بازار عبارت است از مکانزیمی که در آن خریدار و فروشنده به معامله یک سری دارایی بپرازند. دقت کنید که در تعریف بازار مکان جغرافیایی مهم نیست. بازارها به دو دسته بازار فیزیکی و بازار مالی تقسیم می‌شوند.
۲- بورس چیست؟
بورس نوعی از بازارهای مالی است که به صورت رسمی فعالیت می‌کند. بورس دارای انواعی است که در ایران عبارتند از:
۱- بورس اوراق بهادار تهران ۲- فرابورس ۳- بورس کالا ۴- بورس انرژی
۳- بورس اوراق بهادار چیست؟
بورس اوراق بهادار بازاری متشکل و رسمی است که اوراق بهادار پذیرفته شده در آن براساس قوانین و مقررات خاصی بین خریداران و فروشندگان دادوستد می‌شود.
۴- خریدوفروش سهام در بورس به چه شکل انجام می‌شود؟
خریدوفروش سهام در بورس به وسیله کارگزاران و از طریق سیستم رایانه‌ای انجام می‌شود. به این ترتیب که کارگزاران به وکالت از سهامداران سفارشات خریدوفروش را وارد سیستم معاملات می‌کنند.
معاملات در سیستم براساس روش حراج دو طرفه انجام می‌شود. یعنی نوبت‌های خرید براساس قیمت‌های بیشتر در هر لحظه و نوبت‌های فروش براساس کمترین قیمت در هر لحظه مرتب می‌شوند و هر زمان که بهترین قیمت خرید و بهترین قیمت فروش برابر شد معامله بر روی سهام انجام می‌شود.
۵- کارگزار کیست؟
کارگزار به فرد یا سازمانی گفته می‌شود که بین خریدار و فروشنده ارتباط لازم را به وجود می‌آورد و در ازای آن حق‌العمل (حق کمیسیون)دریافت می نماید. مجوز کارگزاری به افرادی داده می‌شود که علاوه بر داشتن برخی ویژگی‌ها از قبیل سوابق حرفه‌ای، قبولی در آزمون و امین‌بودن، مطابق قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی می‌بایست شرایط عضویت در کانون کارگزاران، پذیرش در بورس اوراق بهادار و مجوز فعالیت در بورس را دارا باشند.
۶- کد معاملاتی چیست و نحوه دریافت آن چگونه است؟
دادوستد در سیستم معاملات از طریق کد معاملاتی صورت می‌گیرد. کد معاملاتی که به آن کد بورسی یا کد سهام داری نیز می گویند در واقع یک شناسه منحصر به فرد برای شماست. این شناسه مانند کد ملی می مانند و با استفاده از آن شما در بازار بورس شناخته می شوید. این کد همیشه به شما تعلق خواهد داشت و هیچ وقت تغییر نخواهد کرد. این کد متشکل از سه حرف اول نام خانوادگی فرد سرمایه‌گذار و یک عدد پنج رقمی است که به صورت اتوماتیک توسط سیستم رایانه‌ای مشخص می‌شود. لذا خرید و فروش اوراق بهادار مشروط به دریافت کد معاملاتی است که این امر از طریق کارگزار و با ارائه مستندات شناسایی سرمایه‌گذار نظیر شناسنامه و کد ملی امکان‌پذیر است.
۷- هزینه دادوستد سهام در بورس اوراق بهادار برای سهامدار به چه میزانی است؟
۸- وجه حاصل از فروش سهام چه زمانی قابل وصول است؟
وجه حاصل از فروش سهام، سه روز کاری پس از انجام معامله قابل دریافت است. روزهای کاری، ایام هفته به جز روزهای پنج‌شنبه و تعطیلات رسمی می‌باشد.
۹- چه زمانی برگه سهام خریداری شده به دست خریدار می‌رسد و از چه موقع قابل فروش است؟
گواهی‌نامه نقل و انتقال و سپرده سهام یک روز کاری پس از انجام معامله، در محل کارگزاری، آماده تحویل به خریداران سهام است. البته لازم به ذکر است که با وجود سیستم معاملاتی آنلاین نیازی به داشتن فیزیکی برگه سهام نیست.
۱۰ – چرا قیمت سهام تغییر می‌کند؟
اصل اساسی بازار این است که قیمت‌ها بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شوند. قیمت سهام دائما بر اثر تغییرات عرضه و تقاضای بازار قابل تغییر است. اگر قدرت فروشندگان یک سهم از قدرت خریداران آن بیشتر باشد، یعنی عرضه یک سهم برای فروش، بیش از میزان تقاضای آن برای خرید باشد، قیمت آن سهم کاهش می‌یابد و برعکس.
برای تشریح رفتاری که به تغییرات عرضه و تقاضا در بازار سهام می‌انجامد عوامل مختلفی وجود دارد. اصولا این تغییرات از دو عامل درونی و برونی نشات می‌گیرد. برخی معتقدند، اصلی‌ترین عامل شکل‌دهنده قیمت سهم شرکت نظر سرمایه‌گذاران در مورد ارزش واقعی آن شرکت است.
مثلا شرکتی را فرض کنید که با ارائه یک طرح توسعه توانسته سودآوری زیادی داشته باشد. این تغییر یک تغییر درونی است و به طور معمول سهام داران بیشتری خواهان مالکیت این شرکت می‌شوند.
در این راستا، به عنوان عوامل برونی مسائل کلان سیاسی و اقتصادی جهان، می‌تواند در نگرش سهام داران تاثیر داشته باشد.
۱۱ – مجمع عمومی چیست و انواع آن کدام است؟
مجمع عمومی شرکت سهامی، از اجتماع صاحبان سهام تشکیل می‌شود. مقررات مربوط به حضور عده لازم برای تشکیل مجمع عمومی و آراء لازم جهت اتخاذ تصمیمات، در اساسنامه شرکت معین خواهد شد، مگر در مواردی که به موجب قانون تکلیف خاصی برای آن مقرر شده باشد. براساس قانون تجارت، مجامع عمومی شرکت‌های سهامی به ترتیب عبارتند از: مجمع عمومی موسس، مجمع عمومی عادی، مجمع عمومی فوقالعاده
۱۲ – مجمع عمومی مؤسس چه وظایفی بر عهده دارد؟
وظایف مجمع عمومی مؤسس به قرار زیر است: ۱- رسیدگی به گزارش مؤسسین و تصویب آن و نیز احراز پذیره‌نویسی کلیه سهام شرکت و تادیه مبالغ لازم. ۲- تصویب طرح اساسنامه شرکت و در صورت لزوم، اصلاح آن. ۳- انتخاب اولین مدیران و بازرس یا بازرسان شرکت. ۴- تعیین روزنامه کثیرالانتشاری که هرگونه دعوت و اطلاعیه بعدی برای سهامداران تا تشکیل اولین مجمع عمومی عادی در آن منتشر خواهد شد.
۱۳ – اختیارات مجمع عمومی عادی سالیانه چیست و چه زمانی برگزار می‌شود؟
مجمع عمومی عادی سالیانه برای رسیدگی به صورت‌های مالی شرکت، رسیدگی به گزارش مدیران و بازرسان شرکت و تقسیم سود و اندوخته بین صاحبان سهام، سالی یکبار در زمانی که در اساسنامه پیش‌بینی شده است، تشکیل می‌شود.
مجمع عمومی عادی با حضور حداقل بیش از نیمی از سهامداران به نسبت تعداد سهام رسمیت می‌یابد و تصمیمات همواره با اکثریت نصف به علاوه یک آراء حاضر در جلسه رسمی معتبر خواهد بود. مهلت قانونی تشکیل مجمع عمومی عادی سالیانه طبق قانون تجارت حداکثر ۴ ماه پس از پایان سال مالی شرکت می‌باشد.
دعوت صاحبان سهام برای تشکیل مجامع عمومی باید از طریق نشر آگهی در روزنامه‌های کثیرالانتشار، سایت رسمی سازمان بورس یا سایت شرکت به عمل آید.
۱۴ – مجمع عمومی فوقالعاده چیست و چه زمانی برگزار می‌شود؟
موضوعات اصلاح یا تغییر مواد اساسنامه شرکت، کاهش یا افزایش سرمایه و انحلال شرکت فقط در مجمع عمومی فوقالعاده قابل رسیدگی است. در مجمع عمومی فوقالعاده دارندگان بیش از نصف سهامی که حق رأی دارند باید حاضر باشند و تصمیمات مجمع همواره با اکثریت دو سوم آراء حاضر در جلسه رسمی معتبر خواهد بود.
۱۵ – افزایش سرمایه چیست؟
هر گاه شرکت برای توسعه فعالیت‌های خود به منابع مالی جدید نیاز داشته باشد، با پیشنهاد هیئت مدیره و با حضور سهامداران شرکت افزایش سرمایه را در جلسه مجمع عمومی فوقالعاده مورد بررسی و رأی‌گیری قرار می‌دهند تا سرمایه شرکت به میزان مورد نظر افزایش یابد.
۱۶ – روش‌های افزایش سرمایه کدام است؟
شرکت‌ها از سه روش می‌توانند سرمایه خود را افزایش دهند.
الف) از محل سود انباشته و اندوخته طرح و توسعه ب) از محل آورده نقدی و مطالبات ج) از محل صرف سهام.
۱۷ – در چه صورت افزایش سرمایه شرکت به سهامداران تعلق می‌گیرد؟
افزایش سرمایه به سهامداری تعلق می‌گیرد که در تاریخ اجرای مصوبه مجمع عمومی فوقالعاده شرکت مبنی بر افزایش سرمایه، مالک سهام شرکت باشد.
۱۸ – سهام شناور آزاد شرکت‌هابه چه معنی است؟
منظور از سهام شناور آزاد مقدار سهمی است که انتظار می‌رود در آینده نزدیک، قابل معامله باشد. یعنی در مالکیت دارندگانی است که آماده‌اند در صورت پیشنهاد قیمت مناسب از سوی خریداران آن را برای فروش ارائه کنند.
۱۹ – پنجاه شرکت فعال‌تر بورس به چه معنی است؟
منظور از ۵۰ شرکت فعال‌تر بورس شرکت‌هایی هستند که قدرت نقدشوندگی سهامشان نسبت به سایر شرکت‌ها بیشتر باشد. به عبارت دیگر تقاضا برای سهام این شرکت‌ها از سایر شرکت‌های پذیرفته شده در بورس بیشتر است
۲۰- چگونه پنجاه شرکت فعال‌ترانتخاب می‌شوند؟
انتخاب ۵۰ شرکت فعال‌تر بورس براساس شش معیار، در دوره‌های سه‌ماهه صورت می‌گیرد که همه این معیارها در رابطه با میزان نقدشوندگی سهام است. این معیارها عبارتند از:
۱- تعداد سهام معامله شده، ۲- ارزش سهام معامله شده، ۳- تعداد روزهای معامله، ۴- دفعات معامله، ۵- میانگین تعداد سهام منتشر شده، ۶- میانگین ارزش جاری سهام شرکت.
تهیه شده توسط ارسلان پوربابایی، سردبیر سایت ویکی دیجی کوین
